از طراحی تا تجربه‌نویسی: آیا یک طراح می‌تواند یوایکس رایتر باشد؟
فاصلۀ طراحی تا تجربه‌نویسی چقدر است؟ آیا یک طراح می‌تواند همزمان به‌عنوان UX Writer روی محصول کار کند؟
این روزها اشتیاق زیادی در بین طراحان می‌بینم. آن‌ها با جدیّت مطالب مرتبط با تجربه‌نویسی را دنبال می‌کنند، مقالاتِ فارسی یا انگلیسی را می‌خوانند، به‌دنبالِ کارگاه‌ها و دوره‌ها می‌گردند و می‌خواهند یک طراح تمام‌عیار باشند.
ما پیش از این گفته‌ایم که یک یوایکس رایتر باید چه مهارت‌هایی داشته باشد. حالا در این نوشته می‌خواهم روی یکی از مهمترین مهارت‌های تجربه‌نویس نورافشانی کنم. در نهایت شما قضاوت خواهید کرد که آیا فاصلۀ طراحی تا تجربه‌نویسی را می‌توان با یک متخصص پر کرد یا نه.
طراحِ کارآزموده
یک طراحِ دکوراسیون را تصوّر کنید. او با چه مواد خام و ابزاری کار می‌کند؟ آیا هر کسی می‌تواند از ابزارِ او به‌درستی استفاده کند؟ آیا هر کسی قلق‌ها و فوت‌های کوزه‌گری کارش را می‌شناسد و از بَر است؟ همه می‌توانند مثلِ او بفهمند کدام سنگ، یراق یا… برای چه دکور و نیازی متناسب است؟
طبیعی‌ست که طراحِ دکوراسیون سال‌ها دانش و تجربه جمع کرده تا به «مهارت» و «بینش» در کارش رسیده.
طراحی متن برای کاربر (انسان)
نویسندگی تجربه کاربر چیزی فراتر از «نوشتن» یا «ویرایش کردن متن» است. یک تجربه‌نویس به کلمات قدرت می‌بخشد و چینش آن‌ها را متناسب با متغیرهای مختلف برای کاربر (مخاطبِ انسانی) طراحی می‌کند.
مصالحِ کارِ نویسنده تجربه کاربر همان کلمات، بینشِ طراحانه، ذوق و شمِّ نوشتن و توانمندیِ نگارش است.
امّا منظور از توانمندی در نگارش چیست؟
توانایی نوشتن
مهارتِ نوشتن شامل چه ریزمهارت‌هایی‌ست و هر کدام چطور به دست می‌آید؟ بیایید چند ریزمهارت مهم را مرور کنیم:
دایرۀ وسیع واژگانی
یک نویسنده باید دایرۀ وسیعی از واژگان در اختیار داشته باشد تا بتواند هر واژه را متناسب با جایگاهش به کار ببرد. به‌طور مثال، نویسندۀ ماهر برای کلمۀ «لذت» چند واژه، ترکیب یا تعبیرِ مترادف در خورجینش دارند، امّا نویسنده‌ای که واژگانی محدود در اختیار داشته باشد، قدرت انتخابِ محدودی خواهد داشت.
بسیاری از فعالان عرصۀ محتوا و آگهی‌نگاری در ایران متأسفانه برخلافِ اهالی ادبیات گرفتارِ دایرۀ محدودی از کلماتند. یکی از دلایل تکراری بودن شعارهای تبلیغاتی یا تشابه‌های نوشته‌های تبلیغاتی همین پرورش نیافتنِ گنجینۀ واژگانی‌ست.
گنجینۀ واژگانی با مطالعۀ وسیع و تمرینِ بسیار به دست می‌آید و حاصلِ سال‌ها صرفِ وقت و تمرکز است.
توانایی در لحن‌سازی و لحن‌بازی
یک نویسندۀ زبده می‌تواند لحن‌های مختلف بسازد. نویسندۀ ماهر قادر است بدون شکستن زبان به لحن‌های مختلف بنویسد. این مهارت حاصلِ خواندن‌های بسیار و تمرین‌های بسیارتر است که بی‌شک یکهو به دست نمی‌آید.
توانایی نگارش به سبک‌های مختلف
نویسندۀ کارکشته با سبک‌های مختلف نوشتاری آشناست و می‌تواند یک مفهوم را دست‌کم به چند سبک بنویسد.
تسلط بر ساختارهای زبانی
نویسندۀ مسلط بر ساختارها و ویژگی‌های زبانی قادر است یک مفهوم را به شیوه‌های مختلف و با جمله‌بندی‌های متفاوت بیان کند و در عینِ حال از کژتابی و ابهام دوری کند.
پاکیزه‌نویسی و سره‌نویسی
از ویژگی‌های مهم یک متنِ خوب، پاکیزگی و سادگی‌ست. همۀ ما خواندن و نوشتن را بلدیم اما نوشتن یک متنِ پاکیزه، بدون غلط فاحش ویرایشی، بدون غلط فاحش املایی، بدون غلط فاحش دستوری، پاکیزه از گرته‌برداری، پاکیزه از ایهام و… میوۀ تجربه و تمرین‌های طولانی‌ست.
آیا یک طراح می‌تواند تجربه‌نویس باشد؟
تجربۀ من می‌گوید کارِ تجربه‌نویسی نیازمند یک تمرکزِ ویژه است. آیا می‌توان همزمان از دو زاویه (متن تجربه کاربر و طراحی تجربه کاربر) به محصول نگاه کرد؟ شاید شما نابغه باشید!
