چالش‌های یو ایکس رایتر در 1400
امسال قرار است متفاوت باشد؟ نمی‌دانم. گفتن از چالش‌های یو ایکس رایتر در سال ۱۴۰۰ از آن رو مهم است که به ما کمک می‌کند خودمان را برای موقعیت‌های مختلف آماده کنیم. مثل هر چالشِ دیگر، چالش‌های تجربه‌نویسی هم بخشی از زندگی ما هستند؛ چون ما تجربه‌نویس هستیم و این راه را انتخاب کرده‌ایم. زندگی چیزی جز انتخاب‌ها و عارضه‌های آن انتخاب‌ها نیست.
سال‌هاست که به جملۀ «پارسال خیلی بد بود» به دیدۀ تمسخر نگاه می‌کنم، نه چون سالِ بعدی‌اش بدتر از آب درمی‌آید، نه. سعی کرده‌ام واقع‌نگر باشم و از خویِ غرغروی ایرانی دوری کنم.
سال‌ها و روزها و لحظه‌ها همگی طعم خودشان را دارند. قرار نیست همه چیز طبق میل ما باشد. با غرولندهای توییتری هم که وانمود می‌کنند ایران یک نقطۀ تاریک وسطِ یک کُرۀ نورانی و سرسبز موافقت ندارم.
چالش‌های یو ایکس رایتر در سال ۱۴۰۰: زمستان است!
رنگ و روی اقتصادی ایران از زرد و نزار هم گذشته. لازم نیست اقتصاددان باشی تا بفهمی سوزِ تورم و گرانی‌های لحظه‌ای، سوزِ زمستانی‌ست نه پاییزی.
با این حال آدمِ امیدواری مثلِ من همواره فکر می‌کند «از این ستون به آن ستون فرج است» و خدا را چه دیدی؟ شاید تکه‌پاره‌های برجام دوباره چسب‌کاری شد و شایدهای دیگر.
امیدواری با واقع‌نگری در تضاد نیست. برای اینکه واقع‌نگرانه امیدوار باشم به نقلِ چند تحلیل دربارۀ اقتصاد ۱۴۰۰ می‌پردازم. بعد از آن می‌توانیم دربارۀ چالش‌های یو ایکس رایتر به‌عنوان یک نان‌خور در این اقتصاد حرف بزنیم:
دکتر حسن درگاهی در ابتدای اردیبهشت ۱۳۹۷ نتیجۀ یک پژوهش اقتصادی را ارائه می‌کند. او سه سال پیش از این، با بررسی متغیرهای قابل پیش‌بینی دربارۀ اقتصاد ایران نوشت:
براساس نتایج به دست آمده از این تحقیق معتبر، می‌توان اقتصاد حاصل از این شرایط را تا سال ۱۴۰۰ به این صورت ترسیم کرد:
تولید کشورمان در این حالت اصلا تصویر خوبی نخواهد داشت. باوجود رشد تولید و افزایش صادرات نفت، وضعیت بسیار نامطلوب خواهد بود به‌طوری که برای سال‌های ۱۳۹۶ رشدی معادل ۳٫۶% و برای سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ به‌طور متوسط رشدی معادل ۲% برآورد می‌شود.
از طرفی رشد تولیدناخالص داخلی بدون نفت نیز به ترتیب برای سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ به ترتیب برابر با ۱٫۸ و یک تخمین زده می‌شود.
همچنین نتایج به دست آمده، نشان‌دهنده ایجاد حدود ۲۰۰ هزار شغل در دوره مورد پیش‌بینی است. با توجه به تحولات بازار نیروی کار، تعداد بیکاران از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در سال ۹۵ به ۴ میلیون و ۴۴۵ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ افزایش می‌یابد. در نتیجه نرخ بیکاری از ۱۲٫۴% سال ۹۵ به ۱۶٫۳% در سال ۱۴۰۰ افزایش می‌یابد.
روزنامۀ اعتماد، دو تصویر از ایران ۱۴۰۰
در زمان انتشار این پژوهش، نه خبری از کرونا بود و نه ترامپ دست به خودکار تحریم برده بود. هشت روز بعد از انتشار گزارش روزنامۀ اعتماد، اندک خوش‌بینی‌های پژوهشِ دکتر درگاهی هم نقش بر آب شد. در روز ۱۸ اردیبهشت همان سال مردِ زردمو برجام را از اعتبار انداخت.
نرخ بیکاری یک سال قبل از فرارسیدن ۱۴۰۰ به ۱۶٫۹% رسید و تورم عدد ۴۸% را هم رد کرد. بقیه چیزها هم نیازی به گفتن و نشان‌دادنِ آمار ندارد، کافی‌ست به اجاره‌بها نگاهی بیندازیم یا یک سر برویم بقالی.
خب احتمالاً واضح است که در چنین شرایطی، یکی از چالش‌های یو ایکس رایتر چه خواهد بود. اقتصاد یکی از سرهای اژدهای هفت‌سری‌ست که تجربه‌نویس در ۱۴۰۰ با آن مواجه است.
ما تعدیل‌های ناگهانی، کاهش دستمزدها، بدقولی در پرداخت‌ها و… را بین سال‌های ۱۳۹۷ تا پایان ۱۳۹۹ تجربه کرده‌ایم. آیا می‌توانیم به ۱۴۰۰ خوش‌بین باشیم؟
نویسندۀ وبسایت اقتصادنیوز در گزارشی جواب‌مان را می‌دهد:
بنا بر پیش‌بینی سازمان برنامه و بودجه و همچنین صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی ایران در سال آینده (۱۴۰۰) مثبت خواهد بود. بر همین مبنا در چند سناریو حجم اقتصاد ایران در سال 1400 بررسی‌شده است.
چنانچه هم رشد اقتصادی سال جاری و سال آینده مثبت باشد،حجم اقتصاد ایران هنوز هم نمی‌تواند از سطح یک دهۀ پیش خود بالاتر باشد. به‌بیان‌دیگر باوجود رشد مثبت اقتصادی در امسال و سال بعد، حجم حقیقی اقتصاد ایران به حدودی برابر با تولید ناخالص داخلی ایران در سال 90 می‌رسد.
اقتصادنیوز، بهمن ۱۳۹۹
کاهش قدرت عمل کسب‌وکارهای بزرگ، کم‌توان‌شدن استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذارها، کم‌سرعت‌شدنِ تولید و البته شدت‌گرفتنِ میل به مهاجرت، همگی در وضعیت تجربه‌نویسی اثرگذار خواهد بود.
می‌توانم برخی از آثارِ احتمالی وضعیت اقتصادی و اجتماعی را که به چالش‌های یو ایکس رایتر دامن می‌زند فهرست کنم:
- کاهش میل کسب‌وکارها و صاحبان محصول به استخدام تجربه‌نویس
- خارج‌شدنِ تجربه‌نویسی (UX Writing) از فهرست اولویت‌های طراحی محصول
- کم‌شدن فرصت‌های شغلی به‌دنبال کاهش سرمایه‌گذاری
- کم‌انگیزه‌شدنِ نیروی کار به یادگیری و ارتقای مهارت در زمینۀ یو ایکس رایتینگ
چالش‌های تجربه‌نویسی ۱۴۰۰: حرفۀ نوپا
اگر سر تا پای وب را بگردیم، به سختی می‌توانیم منابع فارسی و حتی انگلیسیِ قابل‌توجهی دربارۀ تجربه‌نویسی پیدا کنیم. نوشته‌های فارسی اغلب تکراری‌اند و نوشته‌های انگلیسی هم در مرحلۀ رشد قرار دارند.
نوپایی و تازگی به‌خودی خود می‌تواند فهرست چالش‌های یو ایکس رایتر را بلندتر کند. این فهرست وجوه مختلفی دارد که رفع‌شان نیازمند گذر زمان، تجربه‌اندوزی، گفتن از تجربه‌ها و آگاهی‌بخشیِ حرفه‌ای است.
فهرستی که از چالش‌های یو ایکس رایتر آورده‌ام، صرفاً برآمده از تجربه‌های شخصی‌ام است:
- حرفۀ تجربه‌نویسی هنوز برای تیم‌های فنی و حتی تیم‌های طراحی گنگ و بعضاً ناپذیرفتنی‌ست.
- منابع علمی و آموزشی در این حوزه کم است. این خطر وجود دارد که محتوای تبلیغاتی با هدف بازاریابی، جای مقالات علمی و کاربردی را بگیرد و فضای تجربه‌نویسی را منحرف کند.
- پذیرش تجربه‌نویس به‌عنوان یک عضو گروه طراحی از ابتدا (مرحلۀ تحقیق کاربر) جدی گرفته نمی‌شود.
- اقتضائاتِ کاریِ طراحی متن تجربه کاربر هنوز به‌طور کامل برای تیم طراحی و فنی روشن نیست. بنابراین مشتریان نمی‌دانند چه زمانی باید چه نوع واکنش یا تعاملی را پیش بگیرند. به‌عنوان مثال: تجربه‌نویس مدام در حال نوشتن، بازبینی و چکش‌کاریِ ریزه‌نوشته‌ها است. طبیعی‌ست که به یک زمان مشخص برای کارش نیاز داشته باشد و در حین این فرایند، تمرکزش گرفته نشود.
- انتخاب ابزارِ کار مشترک همچنان یکی از چالش‌های یو ایکس رایتر و تیم طراحی است. از میان چند پلتفرم و ابزار نمی‌دانیم روی کدام تمرکز کنیم و بسته به هر پروژه، وضعیت تغییر می‌کند.
- تیم طراحی هنوز مطمئن نیست که کار نوشتن و ویرایشِ مستقیم را به تجربه‌نویس بسپارد یا فرایندِ کامنت‌گذاشتن روی طرح‌ها و سپس اعمال تغییرها را ادامه دهد. (حساسیت‌هایی در این زمینه وجود دارد که به استانداردهای رعایت‌شده در طراحی، سلیقه طراح، مهارت یوایکس رایتر و… مرتبط است.)
- معیارهای قیمت‌گذاری و تعیین دستمزد و درآمد یو ایکس رایتر مشخص نیست.
خب حالا چه باید کرد؟
همانطور که گفتم ما با یک بازار نو مواجه هستیم. راه عبور از بسیاری از چالش‌های تجربه‌نویسی، تلاش برای شخصیت‌بخشیدن به این حرفه است. دستِ کم گرفتنِ تخصص تجربه‌نویسی، جایگزینی مطالب بازاریابانه به‌جای مطالب فکرشده و ایده‌های قابل داوری و تخفیف‌دادنِ اهمیت این حرفه در فرایند طراحی محصول، ممکن است این شغل را جوانمرگ کند.
چطور می‌توان این نهالِ تازه را رشد داد؟
گمان می‌کنم اگر از نمایشگری‌ها و پرسونال‌برندینگ‌ها کم کنیم، بیشتر تأمل و تفکر کنیم و بر انتقال فکر، ایده، تجربه و دانش تمرکز کنیم، می‌توان به آیندۀ حرفۀ یواکس رایتینگ امیدوار بود.
می‌توانیم یوایکس رایتینگ را هم مثل هر حرفۀ دیگری اعم از سرمایه‌گذاری و رهبری و کپی‌رایتینگ و بازاریابی دیجیتال و… به انواع نمایشگری‌های تبلیغاتی و حرافی‌ها آلوده کنیم، بعد از مدتی این حرفه هم به چالۀ انواع عناوین قلابی و محتوای کپی گرفتار خواهد شد.
