۱۰+۱ ابزار کار یو ایکس رایتر – معرفی نرم افزار یو ایکس رایتینگ -UX Writer Tools

قبل‌تر دربارۀ اینکه یوایکس رایتر و طراح در چه بسترهایی می‌توانند همکاری کنند نوشته بودیم و خیلی مختصر به ابزار یوایکس رایتینگ اشاره کرده بودیم.
این اولین بار است که قصد داریم به‌طور اختصاصی دربارۀ ابزار کار یو ایکس رایتر و بهترین نرم فزار یو ایکس رایتینگ بگوییم. طبیعتا این نوشته هم مانند دیگر نوشته‌های اساسیِ مجله یوایکس رایتینگ به‌طور دوره‌ای به‌روزرسانی می‌شود.

قبل از هر چیز باید تأکید کنم که راه شناخت بهترین ابزار یوایکس رایتر درک، هوش و شهود و تجربۀ یوایکس رایتر است. خود شمایید که می‌توانید راه‌دست‌ترین ابزار را شناسایی کنید و حتی بسازید.

چرا برای یوایکس رایتینگ به ابزار نیاز داریم؟

به‌طور مختصر و مفید باید گفت بهره‌گیری از ابزار یوایکس رایتینگ توأمان به یوایکس رایتر و تیم طراحی نظم و سرمشق می‌دهد. انتخاب یک نرم افزار یو ایکس رایتینگ که برای هر دو طرف کارایی داشته باشد، فرایندها را بهبود می‌بخشد:

• مستندسازی کامل فرایند: پیش‌نویس‌ها، سلسلۀ تغییرها، نسخۀ نهایی
• ساده‌ساز فرایند طراحی دیزاین سیستم یو ایکس رایتینگ
• تدوین مرجع واژگان و حالت‌های اصلی (مناسب برای پروژه‌های وسیع و پیچیده)
• تعامل مستقیم بین نویسنده و طراح تجربه کاربر
• سریع‌ترشدنِ فرایند تصمیم‌گیری و انتخاب بین چند گزینه
• فراهم‌شدن امکان تغییر آنی
• فراهم‌شدنِ امکان ارزیابی واقعی‌تر هماهنگی متن تجربه کاربر و طراحی

در ادامه خواهم گفت که با انتخاب بهترین نرم افزار یو ایکس رایتینگ چطور به این دستاوردها خواهیم رسید.

آیا ابزار یوایکس رایتینگ وجود دارد؟

دست‌کم تا لحظۀ نوشتن نسخۀ اولیۀ این مقاله باید گفت: ابزار یو ایکس رایتینگ به‌صورت مشخص طراحی نشده است. البته بی‌دلیل نیست، چرا که مفهوم یوایکس رایتینگ با تعریف امروزی، مفهومی تازه است.

با این وصف نوشتن این مطلب بیهوده است؟ خیر.

اگرچه هیچ کمپانی‌ای تا امروز نرم افزار یو ایکس رایتینگ طراحی نکرده، اما نرم‌افزارهای رایج حوزۀ طراحی توأمان می‌توانند ابزار یوایکس رایتینگ و طراحی تجربه کاربر باشند.

به همین دلیل است که می‌گوییم برای یوایکس‌رایترشدن، نویسنده‌بودن کافی نیست و می‌بایست مهارت‌های دیگری هم به‌دست آورد.

بهترین نرم فزار یو ایکس رایتینگ چه نوع ابزاری‌ست؟

هر ابزاری که کار شما را به‌عنوان نویسنده تجربه کاربر راه بیاندازد مفید خواهد بود، این جمله دربارۀ هر ابزاری صدق می‌کند، حتی Note گوشی یا Google Keep یا هر نرم‌افزار نویسنده‌یارِ دیگر.

هر یوایکس رایتر بر اساس تجربۀ شخصی و سبکِ کاری‌اش می‌تواند فهرستی از ابزار یوایکس رایتینگ ارائه کند. خودِ من ممکن است بخشِ فردی کارم را با نرم‌افزارهایی جلو ببرم که به‌نظر شما خنده‌دار یا بعید به‌نظر برسد.

آنچه گفتم در محدودۀ فعالیت فردی مجاز است و هیچ ایرادی هم ندارد. اما یوایکس رایتینگ یک فعالیت فردی نیست.

به‌عنوان نویسنده تجربه کاربر، شما می‌بایست بی‌فاصله‌ترین همکاری و تعامل با مدیر محصول و طراح داشته باشید. در این حال، نمی‌توانید از آن‌ها بخواهید به‌سبکِ شما عمل کنند، کما اینکه آن‌ها هم نباید از شما بخواهند اقتضائات یوایکس رایتینگ را کنار بگذارید و به‌شیوه‌ای بی‌قاعده تن بدهید.

انتخاب ابزار یوایکس رایتینگ صرفاً یک انتخاب فردی نیست و باید ملاحظات تعاملِ هم‌افزای نویسنده با طراح و مدیر محصول و بالعکس در انتخاب ما رعایت شود.

حسام‌الدین مطهری

انواع ابزار کار یو ایکس رایتر

در بهترین حالت، یوایکس رایتر از نخستین مراحل طراحی (wireframe) به گروه اضافه می‌شود. اگر پروژه بزرگ و نیاز به بیش از یک یوایکس رایتر وجود داشته باشد، حضور مدیر تیم یوایکس رایتینگ در این مرحله بسیار کلیدی خواهد بود.

• گروه اول آن دسته نرم افزار یو ایکس رایتینگ هستند که ظرفیت تعامل در مرحلۀ Wireframe را فراهم می‌کنند.
• گروه دوم آن دسته از ابزار یوایکس رایتینگ است که برای کار روی Prototype مناسب است.

ابزار و نرم افزار یوایکس رایتینگ

در ادامه چند ابزار کار یو ایکس رایتر را معرفی می‌کنم. اسکرین‌شات‌هایی که می‌بینید از بین نرم‌افزارها و پروژه‌هایی انتخاب شده که من تجربه کرده‌ام.

۱: فیگما

خوش‌دست و تمیز:
فیگما

انتخاب من از بین همۀ ابزارها، نرم افزار یو ایکس رایتینگ فیگما است. اگرچه این پلتفرم به‌طور اختصاصی برای یوایکس رایتینگ طراحی نشده است، اما قابلیت‌های نوشتاری و پلاگین‌های فارسی‌نویس فیگما، آن را در نظر من به محبوب‌ترین ابزار کار یو ایکس رایتر تبدیل کرده است.

یک نویسنده تجربه کاربر که درک بصری داشته باشد و سابقۀ استفاده از نرم‌افزارهای گرافیکی را هم در تجربه‌هایش اندوخته باشد، به‌سادگی می‌تواند در بستر فیگما بنویسد، اصلاح کند، بازنگری کند.

قابلیتِ «دنبال‌کردن» فعالیتِ دیگر کاربران، به تیم طراحی کمک می‌کند به‌صورت آنی تغییرها را ببیند. این ویژگی به نویسنده تجربه کاربر کمک می‌کند تا در صورت لزوم، گزینه‌های مختلف را از نظر آوایی، بصری، کارکرد، مفهوم و… به ارزیابی بگذارد.

۲: زپلین

مینی‌مالِ ظریف:
زپلین | Zeplin

زپلین بیش از آنکه ابزار کار یو ایکس رایتر باشد، رابطی مینی‌مال برای تعامل تیم طراحی و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار است. با این حال اگر بنا باشددر مرحلۀ قبل از Develop تغییرهایی در متن تجربه کاربر بدهیم، می‌تواند یک گزینۀ قابل اتکا باشد.

همانطور که قبل‌تر گفتم ما ابزار یا نرم افزار یو ایکس رایتینگ که مشخصاً برای این منظور طراحی شود نداریم، اما:

از آنجایی که راهِ نویسنده و طراح تجربه کاربر راهِ جدایی نیست و مقصدشان مشترک است، می‌بایست به کار در فضایی اشتراکی تن بدهند. زپلین یکی از این فضاهاست که در فرایند کار آزمونش را خوب پس داده.

شما می‌توانید بر روی طرح‌ها نظرتان را ثبت کنید. می‌توانید مشخص کنید نظرهای شما چه رنگی دارند. این قابلیت در فیگما هم وجود دارد. به این ترتیب خودتان و دیگران راحت‌تر سراغ نوشته‌های شما می‌آیند.

اگر تیم طراحی اپل‌پسند باشد و پروژه را روی Sketch بسته باشد، بی‌شک برای نوشتن باید سراغ زپلین بروید.

خبرِ خوب برای ما ایرانی‌های همیشه در تحریم این است که زپلین پلن رایگان هم دارد و از دنگ و فنگِ پرداخت دلاری خبری نیست.

۳: Adobe XD

دستی از دست‌های اختاپوس:
Adobe XD

وقتی به یک کمپانی بزرگ و بی‌مرز تبدیل بشوی، می‌توانی در هر حوزه‌ای دست ببری. البته که Adobe از پیشگامان طراحی‌ست و تا پیش از جدی‌شدن مفاهیم UX و خلق ابزارهای متنوع طراحی تجربه و رابط کاربر، فتوشاپ جور همه را می‌کشید.

حالا اختاپوس بزرگ و هزار دست و پای عرصۀ طراحی XD را به‌عنوان ابزار کار یو ایکس رایتر و یو ایکس دیزاینر ارائه می‌کند.

از آنجایی که رابط کاربری محصولات Adobe بسیار به هم شبیه هستند، اگر سابقۀ کار با هر یک از نرم‌افزارهای این کمپانی را دارید، در کار با XD هم به مشکل نخواهید خورد.

۴: Justinmind

سادۀ بی‌هیاهو:
JustInMind

جاست این مایند از معدود سرویس‌دهندگانی‌ست که به‌طور جدی روی نیازهای نویسندگان تجربه کاربر هم کار می‌کند. سرویس جاست مایند یک ابزار رایگان طراحی و البته پروتوتایپ مناسب طراحی اپلیکیشن و وبسایت است.

Just In Mind ویژگی‌های مناسب‌سازی‌شده‌ای برای یوایکس رایترها دارد و به این ترتیب می‌توان آن را در شمار نرم افزار یو ایکس رایتینگ حساب کرد.

۵: مارول

دوست‌دارِ طراحان دستی
مارول – Marvel App

وقتی دربارۀ ابزار کار یو ایکس رایتر گپ می‌زنیم، یحتمل این طراحان هستند که بیشتر از نویسندگان ذوق می‌کنند. اما پیش‌تر هم گفتم: راه و مقصد ما جدا نیست، هر دو می‌خواهیم تجربۀ باکیفیت‌تری برای کاربران محصول رقم بزنیم.

مارول یک طراح‌یار است. طراحانی که به دست به قلم‌شان در طراحی روی تبلت خوب است، مارول را می‌پسندند. اما وقتی کار تبدیل طرح‌های دستی به طرح‌های مارولی تمام شد، نویسنده تجربه کاربر می‌تواند از آ به‌عنوان یک ابزار کار استفاده کند.

در این صورت فرصت همکاری و تعامل بین طراح و یوایکس رایتر فراهم خواهد بود.

۶: inVision

صورتیِ سنگین:
اینویژن | inVision

اینویژن یکی دیگر از پلتفرم‌هایی‌ست که طراحان از آن برای شبیه‌سازی نسخۀ نهایی طراحی یا نمایش پیش‌طرح‌ها استفاده می‌کنند.

در چه صورتی می‌توان از اینویژن به‌عنوان ابزار کار یوایکس رایتر استفاده کرد؟

• مرحله وایرفریم:
  در این مرحله می‌توان گام به گام روی پیش‌طرح‌ها نظر ثبت کرد. می‌توانید از تگ‌ها برای دسته‌بندی صفحات کارشده و کارنشده، صفحاتی که نیاز به بازنگری دارند و… استفاده کرد.
• مرحله UI:
  در این مرحله امکان کار عینا مثل بالا فراهم است. اما:

همیشه بهتر است نویسنده تجربه کاربر از مرحلۀ Wireframe به فرایند طراحی تجربه کاربر اضافه شود تا علاوه بر نوشتن متن، پیشنهادهایی را که منجر به بهبود درک متن یا حتی حذف متنِ اضافه می‌شود ارائه کند.

از بسترهای منعطفی مثل فیگما همواره نتیجۀ بهتری به دست می‌آید.

۷: اکسل

شاید بگویید وسط این همه ابزار طراحی و نرم افزار یو ایکس رایتینگ اکسل چه کار می‌کند؟

اکسل برای تدوین و تنظیم دیزاین سیستم یوایکس رایتینگ به کار می‌آید. البته برای تدوین شیوه‌نامه یو ایکس رایتینگ بهتر است از ابزار مناسب‌تری بهره ببرید. ما فهرستی از این ابزار را در «افزونه‌های فیگما» معرفی کرده‌ایم.

می‌توانید حالت‌های مختلف را به‌طور مرتب و منظم بنویسید و متغیرهای متنی مربوط به هر یک از حالات و بخش‌ها را در جدول بنویسید.

راستش را بخواهید شخصا از هر چه جدول و به‌ویژه اکسل متنفرم، اما خب عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد!

ابزار متمرکز و ساده وایرفریم

۸: Whimsical 

این یکی کمی با بقیه متفاوت است. کارایی ابتدایی‌تری دارد و می‌توانید از آن برای طراحی سادۀ فرایندها بهره ببرید.

کار با Whimsical آسان و بی‌پیچیدگی‌ست اما برای استفاده از این سرویس حتما باید اشتراک بخرید.

در حقیقت این ابزار به شما کمک می‌کند از پایه همه چیز را با هم برنامه‌ریزی و طراحی کنید. این نکته در شعارش هم نهفته است: Think together. No office required.

۹. قلم برتر

فارسی‌نویس تر و تمیز:
قلم برتر

شما می‌توانید بر اساس رسم‌الخط هر مشتری یا بر اساس هر شیوه‌نامۀ نوشتاری که می‌خواهید بنویسید، اما از آنجایی که فارسی می‌نویسید، باید از حروف و اعداد فارسی کمک بگیرید. متأسفانه قلم عربی هنوز در بسیاری جاها معمول است. به هر روی پیشنهاد می‌کنم برای درست‌نوشتنِ فارسی از قلم برتر کمک بگیرید. همچنین می‌توانید از کیبورد فارسی استاندارد ملی ایران هم استفاده کنید.

در مجموع حفظ یکپارچگی در نوشتار مهم است و یکی از لوازم آن، بهره‌گیری از رسم‌الخط یکپارچه و اصولی‌ست.

۱۰. واژه‌دان

در اختیار داشتن دایرۀ وسیعی از کلمات و شناخت معناها و مترادف‌ها، یکی از اساسی‌ترین نیازمندی‌های حرفۀ تجربه‌نویسی است. واژه‌دان از این نظر یک ابزار کاربردی برای نویسندگان و تجربه‌نویسان است. به‌کمک واژه‌دان می‌توانید با یک واژه، همزمان به طیف وسیعی از واژگان برسید.

۱۱. Polish

برای آزمایشِ آنی متن بر روی وب‌سایت، لزوماً نیاز به دستکاری کدها نیست. با پولیش می‌توانید درجا و بی‌درنگ متن‌های مختلف را روی صفحات وب آزمایش کنید و تصویری واقعی از آن‌ها ببینید.

چکیده و ختم کلام

این متن سعی کرد بگوید:

• بهترین ابزار یوایکس رایتر درک و شهود و تجربه است. ابزار بر اساس نیاز ساخته می‌شود، اما اگر نگرش و بینشی نباشد، بهترین نرم افزار یو ایکس رایتینگ به چه دردی خواهد خورد؟
• انتخاب ابزار کار یو ایکس رایتر دو وجه دارد: فردی و تیمی. وقتی قرار است با یک تیم طراح کار کنید باید به اقتضائات کاری آن تیم تن بدهید.
• تیم طراحی هم باید اقتضائات کار یوایکس رایتر را فهم کند تا در تعاملی مشترک به بهترین نتیجه برسند.
• ما ابزار اختصاصی برای نویسندگی تجربه کاربر نداریم. طراح و نویسنده تجربه کاربر روی یک زمین کار می‌کنند.
• بهترین ابزار یوایکس رایتینگ ابزاری‌ست منعطف که بهترین تجربۀ همکاری با تیم طراح و دیگر اعضای تیم نویسندگان را رقم بزند.

تجربه و نظری دارید؟ مشتاق خواندنیم.